Probiyotiklerin Beyin İçin Faydaları

* Bu yazı, Draxe.com sitesinden Türkçeye çevrilmiştir. Bu yazının içeriğiyle ilgili Habit Gıda AŞ’nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. bu yazı sadece bilgilendirme amaçlı olup, İngilizceden Türkeye çevrilmiş olup, hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi içermemektedir. Bu yazı dolayısıyla okuyucularda oluşabilecek sağlık sorunlarından Habit Gıda AŞ hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Okuyucular bu yazının içeriğiyle ilgili kendi sağlık durumlarına göre doktorlarına danışmadan herhangi bir eylemde bulunmamalıdır. Sağlığınızla ilgili her türlü konuda doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Beyin için Probiyotikler Faydalı olabilir mi? 

İçinizde ve üzerinizde yaşayan yaklaşık 40 trilyon bakteri olduğunu biliyor muydunuz? Bu bakterilerin çoğu bağırsağınızda bulunur ve sağlık problemlerine neden olmaz. Aslında, bilim adamları, bu bakterilerin fiziksel sağlığınız için gerekli olduğunu bulmuşlardır. Şimdi yeni araştırmalarla dikkat çeken bu bakterilerin beyin ve zihinsel sağlığınız için de yararlı olabileceği ortaya çıkarmaya başladı. Bu makale, beyninizin bağırsak bakterisinden nasıl etkilendiğini ve probiyotiklerin oynayabileceği rolü açıklıyor.

Probiyotikler Nedir?

Probiyotikler canlı mikroorganizmalar, genellikle bakterilerdir. Yeterli miktarda tüketildiğinde, sağlığa belirli faydaları olur (1). “Probiyotik” kelimesi, desteklemek anlamına gelen ”promote” ”pro” ve Latince “hayat” anlamına gelen “biyotik” terimlerinden oluşmaktadır. Belirli bir bakteri türünün “probiyotik” olarak adlandırılabilmesi için sağlığa belirli bir faydası olduğunu gösteren çok sayıda bilimsel kanıtı olmalıdır. Ne yazık ki probiyotik kelimesi, bilimsel olarak kanıtlanmış bir sağlık yararı olmasa bile, gıda ve ilaç şirketleri tarafından bazı bakteriler için de kullanılmaktadır. Bu, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi’nin (EFSA) Avrupa Birliği’ndeki tüm gıdalarda “probiyotik” kelimesini yasaklamasına yol açtı. Bununla birlikte, bazı bakteri türlerinin sağlık için gerçek faydaları olduğunu gösteren birçok yeni bilimsel kanıt bulunmaktadır. Probiyotikler irritabl bağırsak sendromu (IBS), egzama, dermatit, sağlıksız kolesterol seviyeleri ve karaciğer hastalığı gibi durumları olanlara fayda sağlayabilirler (2, 3, 4, 5, 6). Çoğu probiyotik, iki türden gelmektedir: Lactobacillus ve Bifidobacteria. Bu gruplar içinde birçok farklı tür bulunmaktadır ve bunlar vücut üzerinde farklı etkilere sahiptirler.

Özet: Probiyotikler sağlığa faydalı canlı mikroorganizmalardır.

Bağırsaklarınız ve Beyniniz Arasındaki İlişki Nedir?

Bağırsaklar ve beyin fiziksel ve biyokimyasal olarak bağlıdır. Bağırsaklar ve beyin arasındaki fiziksel bağ, vücudun tüm faaliyetlerini kontrol eden merkezi sinir sistemi aracılığıyla gerçekleşir. Vagus siniri bağırsaklar ve beyin arasında sinyaller gönderen büyük bir sinir (7). Beyin bağırsak mikropları sayesinde bağırsak ile bağlantıdadır. Ürettikleri moleküller beynin algılayabileceği sinyaller gibi hareket edebilir  (7). Geçmişte bilim adamları, bir insanın vücudunda yaklaşık 100 trilyon bakteri ve yalnızca 10 trilyon insan hücresi bulunduğunu ve bununla da bakterilerin kendi hücrelerimizden 10 kat daha fazla olduğunu göstermiştir (8). Bununla birlikte, son tahminlere göre vücudumuzda yaklaşık 30 trilyon insan hücresi ve 40 trilyon bakteri var. Bu hala oldukça etkileyici (9). Bu bakterilerin çoğunluğu bağırsağınızdadır, bu nedenle bağırsaklarınızı bağlayan hücrelere ve vücudunuza giren her şeyle doğrudan temas halindedirler. Buna yiyecek, ilaç ve mikrop dahildir. Bağırsak bakterilerinizin yanı sıra maya ve mantar gibi başka birçok mikrop da var. Toplu olarak, bu canlılar bağırsak mikrobiyotası veya bağırsak mikrobiyomu olarak bilinir (10). Bu bakterilerin her biri kısa zincirli yağ asitleri, nörotransmitterler ve amino asitler gibi farklı bileşikler üretebilir. Bu maddelerin birçoğu beyinde etkilere sahiptir (11).

Bozulmuş Bir Mikrobiyota Çeşitli Hastalıklara Sebep Olabilir

“Bağırsak disbiyozu” kavramı, bağırsakların ve bağırsak bakterilerinin hastalıklı durumuna işaret eder. Bu durum, hastalığa sebep olan bakterinin var olmasından kaynaklanabilir ve bu kronik inflamasyona da yol açabilir. Obezite, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet ve diğer hastalıklara sahip insanlarda değişmiş bir mikrobiyota gözlemlenmiştir (14, 15, 16, 17). Yapılan bazı çalışmalarda, belli probiyotiklerin mikrobiyota sağlığını düzelttiği ve bu hastalıkların semptomlarını azalttığı gözlemlenmiştir (18, 19, 20, 21). İlginç bir şekilde, bazı çalışmalar, belli zihinsel hastalıklara sahip olan insanların da değişmiş bir mikrobiyotası olduğunu göstermiştir. Fakat, bu durumun hastalıkların sebebi mi, yoksa değişmiş diyet ve yaşam biçiminin bir sonucu mu olduğu bilinmemektedir (22, 23, 24, 25). Bağırsak ve beyin bağlantılı olduğundan ve bağırsak bakterisi beyni etkileyebilen maddeler ürettiğinden, probiyotikler beyin ve akıl sağlığı açısından faydalı olabilir. Son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar bunu incelemiştir, ama bunlar çoğunlukla hayvanlar üzerinde yapılmıştır. Fakat bunlardan bazıları insanlar üzerinde ilginç sonuçlar göstermiştir.

Özet: Zihinsel hastalıklar gibi bazı hastalıklar, bağırsaktaki hastalık yapıcı bakterilerin fazla oluşu ile ilişkilendirilmiştir. Bazı probiyotikler sağlıklı bakterileri restore ederek bu semptomları azaltabilir.

 

Probiyotik Takviyesi Almak Stres, Anksiyete ve Depresyon Bulgularını Azaltabilir

Stres ve anksiyete gittikçe yaygınlaşıyor ve depresyon dünya çapında hastalığın önde gelen sebeplerinden biri olarak biliniyor (26). Bu hastalıklardan özellikle stres ve anksiyete, kandaki yüksek level kortizol, stress hormonu ile ilişkilendirilmektedir (27, 28, 29). Sadece bir çalışma probiyotiklerin depresyon teşhisi konmuş bir hastaya olan etkilerini incelemiştir. Çalışmada, sekiz hafta boyunca üç Lactobacillus ve Bifidobacteria türünün karışımını tüketmek, depresyon semptomlarını büyük oranda azaltmıştır. Probiyotik ayrıca hastalardaki iltihaplanma ihtimalini azaltmıştır (30).

Diğer bazı çalışmalar, probiyotiklerin sağlıklı insanlarda depresif semptomlara olan etkisini incelemiştir. Sağlıklı insanlarda probiyotikler şunları azaltabilir:

• Anksiyete semptomları (31, 32, 33).
• Depresif semptomlar (34)
• Psikolojik acı (35)Etkileyebilir
• Akademik stress (36)

Özet: Belli probiyotikler, sağlıklı bireylerde anksiyete, stress ve depresyon semptomlarını azaltabilir. Probiyotiğin psikolojik hastalık teşhisi konmuş bireylerdeki potansiyel faydaları için ise daha fazla çalışma gereklidir.

Probiyotik Takviyesi Almak İrritabl Bağırsak Sendromu Bulgularını Azaltabilir

İrritabl bağırsak sendromu (IBS) direct olarak kolon işlevleri ile ilişkilidir, fakat hastalık zaman zaman bir psikolojik rahatsızlık olarak da düşünülür (37, 38). IBS hastalarında anksiyete ve depresyon yaygındır. İlginç bir şekilde, IBS hastalarında da bozulmuş bir mikrobiyota yatkınlığı vardır (39, 40, 41). Birçok çalışma, belli probiyotiklerin ağrı ve şişkinlik de dahil olmak üzere IBS semptomlarını azaltabileceği gösterilmiştir (42, 43, 44).

Özet: IBS yaygın olarak yüksek anksiyete ve depresyon seviyesi ile ilişkilendirilir. Probiyotiklerin, IBS semptomlarını azaltmaya yardım ettiği gözüküyor.

 

Bazı Probiyotikler Duygu Durumunuzu Etkileyebilir

Psikolojik bir bozukluğu olmayan sağlıklı insanlarda, bazı probiyotikler ruhsal durumun iyileşmesine yardımcı olabilir. Bir çalışmada, katılımcılar sekiz farklı Lactobacillus ve Bifidobacteria türlerini içeren bir probiyotik karışımı dört hafta boyunca almışlardır. Araştırmacılar, takviyeleri alarak, katılımcıların üzücü bir ruh hali ile ilişkili olumsuz düşüncelerini azalttığını bulmuşlardır (45). Bir başka çalışma, deneyden önce üzgün bir ruh halinde olan insanların Lactobacillus casei isimli sütlü probiyotik sıvıyı tükettiklerinde daha mutlu bir ruh haline geçtikleri gözlemlenmiştir (46). İlginçtir, bu çalışma aynı zamanda probiyotik aldıktan sonra insanların hafıza testinde biraz daha düşük puan aldığını bulmuştur. Bu sonuçların doğrulanması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Özet : Birkaç çalışma, birkaç hafta süreyle bazı probiyotiklerin alınmasının ruh halini hafifçe geliştirebileceğini gösterdi.

Bazı Probiyotikler Travmatik Beyin Hasarının Oluşturduğu Semptomlara Faydalı Gelebilirler

Travmatik beyin hasarı genellikle yoğun bakım biriminde tedavi gerektirir. Bu süre zarfında, gıda genellikle enteral olarak verilir, yani bir tüp vasıtasıyla. Birkaç çalışma enteral beslenmeye belirli probiyotiklerin eklenmesinin travmatik beyin hasarı olan hastalarda enfeksiyon sayısını ve yoğun bakım ünitesinde geçirdiği süreyi azaltabileceğini bulmuştur (47, 48, 49). Probiyotiklerin bu sonuçlar üzerindeki etkileri, bağışıklık sistemi için sağladıkları faydalardan olabilir.

Özet: Travmatik beyin hasarından sonra probiyotiklerin uygulanması, hastaların enfeksiyon oranını ve yoğun bakımda kalış süresini azaltabilir.

Probiyotiklerin Beyindeki Diğer Yararlı Etkileri

Birkaç bulgu, probiyotiklerin beyinde ilginç faydalar gösterebileceğini göstermiştir. İlginç bir araştırmada, Bifidobakteri, Streptokok, Lactobacillus ve Lactococcus türlerinin bir karışımını tükettikten sonra kadın beyinlerinin görüntüleri incelendi. Probiyotiklerin beynin duyguları ve hisleri kontrol eden bölgeyi etkilediği görüldü (50). Diğer çalışmalar, spesifik probiyotik sağlanmasının bazı multipl skleroz ve şizofreninin semptomlarını azaltabileceğini ancak çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu gösterdi (51, 52).

Sonuç: Bazı probiyotikler beynin işlevini ve multipl skleroz ve şizofreni belirtilerini etkileyebilir. Bununla birlikte, bu araştırma hala çok yeni, sonuç net değil.

Beyniniz İçin Probiyotik Almalı Mısınız?

Şu anda, probiyotiklerin beyne kesin bir faydası olduğunu söylemek için yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle, probiyotikler henüz herhangi bir beyin hastalığı için tedavi yöntemi olarak düşünülemez. Bu tür hastalıkların tedavisi için bir doktora danışınız. Probiyotiklerin kalp sağlığı, sindirim hastalıkları, egzama ve dermatit gibi diğer sağlık sorunlarına iyi gelen yararları olduğunu gösteren kanıtlar vardır (3, 4, 5, 53). Günümüzde, bilimsel kanıtlar bağırsak ve beyin arasında açık bir çizgi olduğunu gösteriyor. Bu, hızla genişleyen ilginç bir araştırma konusu. Sağlıklı bağırsak mikrobiyotası genellikle sağlıklı bir beslenme düzeni ve yaşam biçimi ile elde edilebilir. Yoğurt, sauerkraut, kefir ve kimçi gibi bazı gıdalar çoğunlukla faydalı bakteriler içerir. Eğer gerekliyse, probiyotik takviyeleri bağırsaklarınızdaki faydalı bakteri türlerinin artmasına yardımcı olur. Genel olarak, probiyotik tüketmek güvenlidir ve çok az yan etkiye sebep olur. Probiyotik alacaksanız, arkasında bilimsel kanıtlar olanı seçin. Lactobacillus GG (LGG) ve VSL#3 geniş çapta araştırılmış ve faydaları kanıtlanmış probiyotiklerdir. Özet: Probiyotiklerin diğer açılardan sağlığa faydalı olduğu kanıtlanmış olsa da, beyine olan pozitif etkileri hakkında yeterince kanıtlayıcı çalışmlar yapılmamıştır.

Unutulmaması Gerekenler

Çalışmalar umut verici gözükse de, probiyotiklerin beyin sağlığına olan faydaları hakkında konuşmak için henüz çok erken. Yine de, şu anki kanıtlar probiyotiklerin gelecekte beyin sağlığı için nasıl kullanılacağı hakkında bazı fikirler vermektedir.