Probiyotikler Nedir ve Neden Sağlığınıza Faydalı?

* Bu yazı, Draxe.com sitesinden Türkçeye çevrilmiştir. Bu yazının içeriğiyle ilgili Habit Gıda AŞ’nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. bu yazı sadece bilgilendirme amaçlı olup, İngilizceden Türkeye çevrilmiş olup, hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi içermemektedir. Bu yazı dolayısıyla okuyucularda oluşabilecek sağlık sorunlarından Habit Gıda AŞ hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Okuyucular bu yazının içeriğiyle ilgili kendi sağlık durumlarına göre doktorlarına danışmadan herhangi bir eylemde bulunmamalıdır. Sağlığınızla ilgili her türlü konuda doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Probiyotik ler Nedir ve Neden Sağlığınıza Faydalıdır?

Vücudunuzdaki bakteri sayısının vücut hücrelerinizden 10 kat daha fazla olduğunu biliyor muydunuz?
Bu doğru ve bu bakterilerin çoğu bağırsağınızda bulunur.
Ancak panik yapmaya gerek yok, çoğu bakteri oldukça zararsızdır.
Doğru bakteriye sahip olmanın sağlığa birçok faydası olduğu bilinmektedir (1).

Bu, kilo vermeye, sindirim sistemini geliştirmeye, bağışıklık sistemini iyileştirmeye, daha iyi bir cilde sahip olmanıza yardımcı olur ve birçok hastalık riskini azaltır (2).

Bu da bizi ana konuya götürüyor, probiyotikler.

Probiyotikler, bu dost bakterileri içeren besinler veya takviye gıdalardır ve bağırsakları sağlığınıza faydalı mikroorganizmalarla kolonize etmeye yardımcı olur.

Bunun önemi abartılı değildir.

Bağırsağınızın bakımını yapmak ve orada bulunan dost bakterileri çoğaltmak, sağlığınız için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biri olabilir.

Probiyotikler Nedir?

Resmi tanıma göre, probiyotikler “yeterli miktarda verildiğinde kişinin sağlığına faydalı mikroorganizmalar” (3).

Probiotikler genellikle bakteridir, ancak probiyotik olarak işlev görebilecek bir maya türü de vardır.

Bakteri fermantasyonu ile hazırlanan besinlerin yanı sıra takviye probiyotikler de alabilirsiniz.

Probiyotik gıdalar arasında yoğurt, kefir, lahana turşusu, tempeh, kimchi gibi yemekler bulunur.

Probiyotikler, prebiyotiklerle (“e” ye dikkat) karıştırılmamalıdır; bunlar, bağırsaklarda zaten bulunan dost bakterileri beslemeye yardımcı olan diyet liflerdir (4).

Aslında sağlığa yararları olduğu gösterilen onlarca farklı probiyotik bakteri vardır.

En yaygın gruplar arasında Lactobacillus ve Bifidobacterium bulunur.

İlginçtir, farklı probiyotikler farklı sağlık koşulları için çalışıyor gibi görünüyor. Bu nedenle, doğru tip (veya çeşit) probiyotik seçimi önemlidir.

Birçok probiyotik takviyesi, aynı takviyede farklı türleri bir araya getirir. Bunlar, geniş spektrumlu probiyotikler veya multi-probiyotikler olarak bilinirler.

Bunun yeni ama hızla genişleyen bir araştırma alanı olduğunu unutmayın.

Kanıtlar umut vericiyse de, probiyotiklerin, bu makalede adı geçen tüm sağlık koşullarına yardımcı olduğu kesin olarak ispatlanmamıştır (5).

Sonuç Olarak : Probiyotikler, yeterli miktarda tüketildiğinde sağlığınıza yararlı olan canlı mikroorganizmalardır. Pek çok farklı türü vardır ve bunları gıdalardan veya takviyeden alabilirsiniz.

Bağırsakta Bulunan Mikroorganizmaların Önemi

Bağırsağınızdaki kompleks mikroorganizmalara bağırsak florası denir (6).

Bağırsağınızda aslında yüzlerce farklı mikroorganizma türü vardır; bazen 1000’e kadar çıkar.

Buna bakteri, maya ve virüs dahildir. Büyük çoğunluk bakteridir.

Bağırsak florasının çoğu sindirim sisteminin son kısmı olan kolonda veya kalın bağırsakta bulunur.

Bağırsak florasının metabolik aktiviteleri aslında bir organın metabolik aktivitelerine benzemektedir. Bu nedenle, bazı bilim insanları bağırsak florasına “unutulmuş organ” derler (7).

Bağırsak florası aslında sağlık için önemli olan birçok fonksiyonu yerine getirir. K vitamini ve bazı B vitamini gibi vitaminleri üretir  (8).

Ayrıca lifleri, bağırsak duvarını besleyen ve birçok metabolik fonksiyonu yerine getiren butirat, propiyonat ve asetat gibi kısa zincirli yağ asitlerine dönüştürür (9, 10).

Aynı zamanda bağışıklık sistemini uyarırlar ve bağırsağın bütünlüğünü düzenlerler. Bu, istenmeyen maddelerin vücuda “sızıntı yapmasını” önlemeye ve bir bağışıklık tepkisi uyandırmaya yardımcı olabilir (11, 12, 13, 14).

Bununla birlikte bağırsaktaki tüm organizmalar dost değildir. Bazıları iyidir, bazıları kötüdür.

Bağırsak florası aslında oldukça duyarlıdır ve çalışmalar “dengesiz” bir bağırsak florasının bir çok sayıda hastalıkla bağlantılı olduğunu göstermektedir (15, 16).

Bu, obezite, tip 2 diyabet, metabolik sendrom, kalp hastalığı, kolorektal kanser, Alzheimer, depresyon ve daha birçoğunu içerir (17, 18, 19, 20, 21, 22, 23).

Probiyotikler (ve prebiyotik elyaflar), bu dengeyi düzeltmeye yardımcı olabilir ve “unutulmuş organımız”ın en iyi şekilde çalıştığından emin olmanızı sağlar (24).

Sonuç Olarak : Bağırsak florası yüzlerce farklı mikroorganizma türünden oluşur. Probiyotikler, bağırsak florasının optimum performans göstermesine yardımcı olur.

Probiyotikler ve Sindirim Sağlığı

Probiyotikler sindirim sağlığı açısından bir çok kez çalışmalara konu olmuştur (25).

İnsanlar antibiyotik aldığında, özellikle de uzun süre antibiyotik kullanırlarsa, enfeksiyon geçtikten sonra uzun süre ishal olurlar.

Bunun nedeni, antibiyotiklerin bağırsaktaki bir çok doğal bakteriyi öldürmesi akabinde dengeyi bozarak ”kötü” bakterilerin çoğalmasıdır.

Düzinelerce çalışma, probiyotik takviyelerin antibiyotikle ilişkili ishali engellemeye yardımcı olabileceğine dair güçlü kanıtlar sağlamıştır (26, 27, 28).

Probiyotikler, çok yaygın bir sindirim bozukluğu olan irritabl bağırsak sendromuna karşı da yararlı olduğu kanıtlanmıştır. Gaz , şişkinlik, kabızlık, ishal gibi rahatsızlıkları azaltabilirler (29, 30, 31).

Ayrıca bazı çalışmalar, probiyotiklerin Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuvar bağırsak hastalıklarına karşı faydalı olabileceğini göstermektedir (32).

Probiyotikler, ülserler ve mide kanserinin ana nedeni olan Helicobacter pylori enfeksiyonlarına karşı da yararlı olabilir (33, 34, 35, 36).

Halen kurtulamadığınız sindirim problemleriniz varsa, belki de bir probiyotik takviye almayı düşünebilirsiniz.

Sonuç Olarak : Probiotiklerin çeşitli sindirim problemlerine karşı etkili olduğu gösterilmiştir. Buna antibiyotik bağlantılı diyare ve irritabl bağırsak sendromu da dahildir.

Probiyotikler Ve Kilo Verme

Obez bireylerin sağlıklı insanlardan farklı bağırsak bakterileri vardır (37, 38).

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, yağsız hayvanlardan alınan dışkı naklinin obez hayvanların kilo vermesini de gösterdi (39, 40).

Bu nedenle, şu an birçok bilim adamı bağırsak bakterimizin vücut yağını belirlemede önemli bir etmen olduğuna inanmakta. (41, 42).

Bu nedenle, artık birçok bilim insanı bağırsak bakterilerinin vücuttaki yağlanmaya etkisinin önemli olduğuna inanıyorlar (41, 42).

Bunun çok daha fazla araştırılması gerekse de, bazı probiyotik türlerin kilo vermeye yardımcı olduğu gösterilmiştir (43).

Bununla ilgili en etkileyici çalışma 2013’te yayınlandı. Orta seviye(bel yağları çok) obeziteye sahip 210 kişinin üzerinde yapılan bir çalışmasıydı.

Bu çalışmada, 12 haftalık bir süre boyunca probiyotik Lactobacillus gasseri kullanan insanlar,  karın bölgelerindeki yağ kütlelerinin% 8,5’ini eritmişlerdir (44).

Probiyotik almayı bıraktıklarında, 4 hafta içinde göbek yağlarını geri almışlardır.

Bununla birlikte, herhangi bir öneri yapılmadan önce üzerinde daha fazla çalışılma yapılması gerekir.

Ayrıca, diğer probiyotik türlerin kilo kaybına değil, kilo alımına bile neden olabileceğini gösteren  çalışmalar bulunmaktadır (46).

Sonuç Olarak : Probiyotik Lactobacillus gasseri’nin insanların göbek yağını eritmesine yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar var. Bu çok daha fazla incelenmelidir.

Probiyotiklerin Diğer Faydaları

Probiyotiklerin tüm inanılmaz faydalarına vermek bu makalenin kapsamı dışındadır.

Bununla birlikte, burada kesinlikle vurgulamaya değer birkaçı var:

• Inflamasyon (İltihaplanma) : Probiyotiklerin, birçok hastalığın temel sebebi olan sistemik inflamasyonu azalttığı gösterilmiştir (47).
• Depresyon ve kaygı: Probiyotik olan Lactobacillus helveticus ve Bifidobacterium longum’un, klinik depresyonu olan kişilerde anksiyete ve depresyon belirtilerini azalttığı gösterilmiştir(48, 49).
• Kolesterol:Birkaç probiyotik, total ve LDL kolesterol düzeylerini düşürmektedir (50, 51).
• Tansiyon: Probiyotiklerin kan basıncında az miktarda azalmaya neden olduğu gösterilmiştir(52, 53).
• Bağışıklık fonksiyonu:Birkaç farklı probiyotik tür, bağışıklık fonksiyonunu artırabilir ve yaygın soğuk algınlığı dahil enfeksiyon riskini azaltabilir (54, 55).
• Deri sağlığı: Probiyotiklerin akne, rozasea ve egzama ve diğer cilt hastalıkları için  yararlı olabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır(56, 57, 58, 59).

Bu buzdağının sadece ucu. Probiyotikler, diğer sağlık sorunları için de geniş bir yelpazede incelendi ve faydalı olduğu gösterildi.

Sonuç olarak : Probiyotiklerin çok sayıda faydası olduğu gösterilmiştir. Depresyon ve kaygıları azaltabilir, kalp sağlığını iyileştirebilir ve bağışıklık sistemini güçlendirebilir.

Yan Etkileri Var Mı?

Probiyotikler genellikle iyi tolere edilir ve çoğu insan için güvenli kabul edilir.

Bununla birlikte, ilk birkaç gün içinde, sindirime ilişkin yan etkiler yaşayabilirsiniz. Buna gaz ve hafif karın rahatsızlığı dahildir (60).

Bu başlangıç uyum periyodu bittikten sonra sindiriminiz eskisinden daha iyi olacaktır.

Probiyotikler, bağışıklık sistemi zayıf olan insanlarda tehlikeli olabilir ve hatta enfeksiyonlara neden olabilirler. Buna HIV, AIDS ve diğer bazı sağlık koşulları olan insanlar için geçerlidir (61).

Tıbbi bir durumunuz varsa, kesinlikle bir probiyotik takviye almadan önce doktorunuza danışın.

Özet Olarak : Probiyotik takviyeleri bazı ufak sindirim sorunlarına neden olabilir, ancak bu birkaç gün içinde azalacaktır. Bazı tıbbi durumları olan insanlar için ise tehlikeli olabilirler.

Unutmamanız Gerekenler

Sağlıklı bir bağırsağa sahip olmak ve bunu sürdürmek, probiyotik takviye almaktan öteye gidiyor.

Günlük rutininiz önemlidir.

Yaşam tarzı faktörlerinin her çeşidi, özellikle yediğiniz gıdaların bağırsak bakterilerini etkilediği gösterilmiştir (62).

Sağlıklı bir yaşamın anahtarı, iyi bir uyku düzenine sahip olmakta ve çok miktarda lif içeren gerçek gıdalar yemektedir.

Çoğu durumda, probiyotik gıdalar ve takviyeler yararlı olabilir.