Eliminasyon Diyeti Ne Zaman ve Nasıl Uygulanır?

Eliminasyon Diyeti Nedir?

Eliminasyon diyeti, vücudunuzun iyi tolere etmediğini düşündüğünüz yiyecekleri diyetinizden çıkarmayı içerir. Siz tolere edemediğiniz gıdalara reaksiyon olarak  gösterilen semptomları ararken, yiyecekler daha sonra teker teker yeniden beslenme düzeninize tanıtılır.

Bu süreç yalnızca 5-6 hafta sürer ve hassas bağırsak sendromu, gıda intoleransı veya gıda alerjisi olan kişilerin semptomlarını hangi yiyeceklerin etkisinin olduğunun belirlenmesine yardımcı olmak için kullanılır.

Bu şekilde, eliminasyon diyeti şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık ve mide bulantısı gibi semptomları hafifletebilir. Vücudunuzun iyi tolere edemeyeceği bir yiyeceği başarılı bir şekilde belirledikten sonra, gelecekte rahatsız edici semptomları önlemek için onu diyetinizden çıkarabilirsiniz. Her biri belirli türden yiyecekleri yemeyi veya çıkarmayı içeren birçok tür eliminasyon diyeti vardır.

Bununla birlikte, bilinen veya şüphelenilen bir gıda alerjiniz varsa, o zaman sadece bir tıp uzmanının gözetiminde bir eliminasyon diyetini denemelisiniz. Kontrolsüz yapılabilecek bir eliminasyon diyeti gıda alerjenini yeniden başlatabilir ve anafilaksi adı verilen tehlikeli bir durumu tetikleyebilir. Bir gıda alerjiniz olduğundan şüpheleniyorsanız, bir eliminasyon diyetine başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın. Alerji  semptomları arasında döküntüler, kurdeşen, şişme ve nefes almada güçlük bulunabilir.

Özetle, eliminasyon diyeti, vücudunuzun iyi tolere edemediği yiyecekleri belirlemenize yardımcı olan ve onları diyetinizden çıkaran kısa süreli bir diyettir.

Eliminasyon diyeti nasıl çalışıyor ?

Eliminasyon diyeti iki aşamadan oluşur: bunlar  eliminasyon ve yeniden tanıtma aşamalarıdır.

Eliminasyon aşaması:

Eliminasyon aşaması, semptomlarınızı tetiklediğinden şüphelendiğiniz yiyecekleri, tipik olarak 2-3 hafta gibi kısa bir süre için çıkarmayı içerir. Vücudunuzun tolere edemediğini düşündüğünüz yiyecekleri ve rahatsız edici semptomlara neden olan yiyecekleri beslenmenizden kaldırarak başlayabilirsiniz.

Bu gıdalardan bazıları işlenmiş bitkisel yağlar (mısırözü, ayçiçek, kanola) soya, süt ürünleri, şeker, buğday, glüten, tahıllar, mono sodyum glutamat, sodyum nitrit gibi katkı maddeleri, renklendiriciler, aromalar, koruyucular olabilir. (7).

Bu aşamada, belirtilerinizin yiyeceklerden mi yoksa başka bir şeyden mi kaynaklandığını belirleyebilirsiniz. Gıdaları beslenmenizden 2-3 hafta çıkardığınız halde belirtileriniz hala devam ediyorsa, lütfen doktorunuza danışınız.

Yeniden tanıtım aşaması:

Bir sonraki aşama, beslenmenizden ayırdığınız yiyecekleri yavaşça diyetinize geri koyduğunuz yeniden tanıtım aşamasıdır. Semptomlar aranırken her gıda grubu 2-3 gün içinde ayrı ayrı verilmelidir. Çıkarılan her gıda grubu beslenmenize tekrar tanıtıldığında bazı belirtilerin dikkatle izlenmesi gerekir ve bu belirtiler:

• Kızarıklıklar ve cilt değişiklikleri
• Eklem ağrısı
• Baş ağrısı veya migren
• Yorgunluk
• Uyumakta zorluk
• Nefes almada değişiklikler
• Şişkinlik
• Mide ağrısı veya mide krampları
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler

Bir gıda grubunu yeniden tanıttığınız dönemde yukarıda listelenen belirtilerden herhangi birini yaşamıyorsanız, tanıttığınız gıda grubunu iyi tolere ettiğiniz sonucuna varabilirsiniz ve bir sonraki yiyecek grubunu beslenmenize tanıtmaya geçebilirsiniz. Bununla birlikte, yukarıda belirtilenler gibi olumsuz belirtiler yaşarsanız, o zaman eliminasyon sayesinde tetikleyici bir yiyecek belirlediniz ve onu diyetinizden çıkarmalısınız. Eliminasyon dahil tüm süreç yaklaşık 5-6 hafta sürer. Birçok besin grubunu ortadan kaldırmayı planlıyorsanız, lütfen doktorunuzdan veya bir diyetisyenden tavsiye alın. Çok fazla besin grubunu ortadan kaldırmak beslenme yetersizliğine neden olabilir.

Özetle, eliminasyon diyeti size rahatsızlık verdiğini düşündüğünüz yiyecekleri beslenmenizden çıkarmanız ile çalışır. Ardından semptomları kontrol etmek için çıkardığınız gıdalar tek tek yeniden tanıtılır.

Eliminasyon Diyetinde hangi gıdaları yiyemeyiz?

En iyi eliminasyon diyetleri en kısıtlayıcı olanlardır. Ancak tek bir eliminasyon beslenmesi yoktur. En temel eliminasyon beslenmesinde;

• işlenmiş bitkisel yağlar (mısırözü, ayçiçek, kanola)
• soya,
• süt ürünleri,
• şeker,
• buğday, glüten, tahıllar,
• mono sodyum glutamat, sodyum nitrit gibi katkı maddeleri, renklendiriciler, aromalar, koruyucular çıkarılır.

Eliminasyon aşamasında beslenme rutininizden ne kadar çok yiyecek çıkarırsanız, hangi yiyeceklerin rahatsız edici semptomları tetiklediğini keşfetme olasılığınız o kadar artar. ancak çok fazla gıdanın çıkarıldığı eliminasyon beslenmeleri doktor kontrolünde yapılmalıdır.

İleri seviye eliminasyon aşamasında genellikle çıkarılan yiyecekler şunları içerir:

• Turunçgiller: Portakal ve greyfurt gibi turunçgiller.
• Gece büyüyen sebzeler: Domates, biber, patlıcan, beyaz patates, kapya biberi ve kırmızı biber
• Kuruyemiş ve tohumlar: Tüm kabuklu yemişleri ve tohumlar .
• Baklagiller: Fasulye, mercimek, bezelye ve soya bazlı ürünler gibi tüm baklagiller.
• Nişastalı yiyecekler: Buğday, arpa, mısır, kavuzlu buğday, çavdar, yulaf ve ekmek ve ayrıca gluten içeren diğer yiyecekler.
• Et ve balık: İşlenmiş etler, şarküteri ürünleri, sığır eti, tavuk, domuz eti, yumurta ve kabuklu deniz ürünleri.
• Süt ürünleri: Süt, peynir, yoğurt ve dondurma dahil tüm süt ürünleri.
• Yağlar: Tereyağı, margarin, hidrojene yağlar, mayonez.
• İçecekler: Alkol, kahve, siyah çay, soda ve diğer kafein kaynakları.
• Baharatlar ve çeşniler: Soslardan, çeşnilerden ve hardal.
• Şeker ve tatlılar: Şeker (beyaz ve kahverengi), bal, akçaağaç şurubu, mısır şurubu ve yüksek fruktozlu mısır şurubu, agave nektarı, tatlılar ve çikolata.

Bu listede olmayan diğer yiyeceklerin sizi rahatsız ettiğinden şüpheleniyorsanız, onları da çıkarmanız şiddetle tavsiye edilir. Özetle, iyi bir eliminasyon diyeti çok kısıtlayıcıdır, bu da mümkün olduğunca çok sayıda tetikleyici gıda belirlemenize yardımcı olur.

Eliminasyon Diyetinde hangi gıdalar yenilebilir ?

Bir eliminasyon diyeti çok kısıtlayıcı olsa da, sağlıklı ve lezzetli yemekler yapmaya yetecek kadar gıda çeşitliliği vardır.

Yiyebileceğiniz bazı yiyecekler şunları içerir:

• Meyveler: Turunçgiller hariç çoğu meyve.
• Sebzeler: Gece büyüyen sebzegiller hariç çoğu sebze.
• Et ve balık: Hindi, kuzu eti, yabani av ve somon gibi soğuk su balıkları dahil.
• Süt yerine kullanılan ürünler: Hindistan cevizi sütü ve şekersiz pirinç sütü
• Yağlar: Soğuk preslenmiş zeytinyağı, keten tohumu yağı ve hindistancevizi yağı .
• İçecekler: Su ve bitki çayları.
• Baharatlar, çeşniler ve diğerleri: Karabiber, taze otlar ve baharatlar (kırmızı biber ve kırmızı biber hariç) ve elma sirkesi dahil.

Bu kısıtlayıcı aşamada motive kalmak için yeni tarifler tasarlamayı ve yemeklerinize lezzetli bir tat katmak için otlar ve baharatlarla denemeler yapmayı deneyebilirsiniz.

Başka Çeşit Eliminasyon Diyetleri

Yukarıda açıklanan geleneksel eliminasyon diyetinin yanı sıra, birkaç başka tür eliminasyon diyetleri vardır.

İşte birkaç farklı eliminasyon diyeti türü:

• Düşük FODMAP diyeti: Bazı kişilerin sindiremediği kısa zincirli karbonhidratlar olan FODMAP‘leri kaldırır.
• Birkaç yiyecek ile eliminasyon diyeti: Düzenli olarak yemediğiniz yiyeceklerin bir kombinasyonunu yemeyi içerir. Bir örnek, kuzu ve armutların yaygın olarak yenmediği, ABD’de popüler olan kuzu ve armut diyetidir.
• Nadir yiyeceklerin eliminasyon diyeti: Birkaç yiyecek diyetine benzer, ancak belirtilerinizi tetikleme olasılıkları daha az olduğundan, yalnızca nadiren yediğiniz yiyecekleri yiyebilirsiniz. Nadir bir gıda diyetindeki yaygın yiyecekler arasında patates, karabuğday ve yıldız meyvesi bulunur.
• Oruç eliminasyon diyeti: Beş güne kadar sadece su içmeyi ve ardından yiyecek gruplarını yeniden tanıtmayı içerir. Bu tür bir diyet, sağlığınız için tehlikeli olabileceğinden, yalnızca doktorunuzun izni ile yapılmalıdır.
• Diğer eliminasyon diyetleri: Bunlar diğerlerinin yanısıra laktozsuz, şekersiz, glütensiz ve buğdaysız diyetleri içerir.

Eliminasyon Diyetinin Faydaları

Eliminasyon diyetleri, hangi yiyeceklerin vucüdunuzda semptomlara neden olduğunu keşfetmenize yardımcı olur, böylece onları bulup beslenme rutininizden çıkarabilirsiniz.

Bununla birlikte, bir eliminasyon diyetinin aşağıda listeleneler gibi birçok faydası vardır:

1. Hassas bağırsak sendromu belirtilerini azaltabilir

Hassas bağırsak sendromu (IBS), dünya genelinde insanların % 10-15’ini etkileyen çok yaygın bir bağırsak hastalığıdır.

Çoğu kişi, bir eliminasyon diyetinin şişkinlik, mide krampları ve gaz gibi IBS semptomlarını iyileştirdiğini fark eder.

Bir çalışmada, IBS’li 150 kişi tetikleyici yiyecekleri çıkaran bir eliminasyon diyetini ya da sadece rahatsızlık veren semptomlarla bağlantılı olan yiyecekleri hariç tutan sahte bir eliminasyon diyetini izledi. Gerçek eliminasyon diyetini uygulayan kişiler semptomlarını % 10 azalttı ve diyete en iyi uyanlar semptomları % 26’ya kadar azalttı.

2. Eozinofilik Özofajitini Olan İnsanlara Yardımcı Olabilir

Eozinofilik özofajitin (EE), alerjilerin yemek borusu (yiyecekleri ağızdan mideye ileten tüp) iltihabını tetiklediği kronik bir durumdur.EE rahatsızlığına sahip olan kişiler, kuru ve yoğun yiyecekleri yutmakta zorluk çekerek boğulma riski yaşarlar. Birçok çalışma, eliminasyon diyetlerinin EE semptomlarını iyileştirmede etkili olduğunu göstermiştir.

EE’li 146 hastayı içeren bir çalışmada, tüm hastaların % 75’inden fazlası, bir eliminasyon diyeti yoluyla önemli ölçüde daha az semptom ve daha az yemek borusu iltihabı yaşadığı gözlenmiştir.

3. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) semptomlarını azaltabilir

DEHB (dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğu), tüm çocukların ve yetişkinlerin% 3–5’ini etkileyen bir davranış bozukluğudur. Çalışmalar, eliminasyon diyetlerinin DEHB semptomlarını azaltabileceğini göstermiştir. Bir analizde, belirli yiyecekleri DEHB semptomlarını iyileştirmek için kısıtlayan 20 çalışma incelendi. Araştırmacılar, eliminasyon diyetlerinin, gıdalara duyarlı çocuklar arasında DEHB semptomlarını azaltmaya yardımcı olduğunu buldular. Bununla birlikte, DEHB rahatsızlığı yaşayan çocukların bir tıp uzmanının gözetiminde olmadan bir eliminasyon diyeti uygulamaması gerekmektedir. Eliminasyon diyetleri, büyümekte olan çocuklar için önemli olan birçok temel besini kısıtlar ve uzun vadeli kısıtlama büyümelerini engelleyebilir.

4. Egzama Gibi Cilt Durumlarını İyileştirebilir

Egzama, kırmızı, kaşıntılı, çatlak ve ya iltihaplı bir cilt olarak ortaya çıkan bir grup cilt rahatsızlığıdır. Egzamanın birçok farklı nedeni vardır, ancak birçok kişi belirli yiyecekleri yemenin semptomlarını kötüleştirebileceğini fark eder. Birkaç çalışma, eliminasyon diyetlerinin egzama semptomlarını azaltabileceğini bulmuştur. Egzamalı 15 katılımcıyla yapılan bir çalışmada, 14 katılımcının semptomları tetikleyici gıdaları çıkaran bir eliminasyon diyeti uyguladıktan sonra semptomlarının azaldığı gözlemlendi.

5. Kronik Migreni Azaltabilir

Yalnızca ABD’de yaklaşık 2-3 milyon kişi kronik migrenden muzdariptir. Migrenlerin nedenleri hala belirsizdir, ancak çalışmalar iltihaplanmanın tetikleyici olabileceğini göstermiştir. Eliminasyon diyeti ile iltihaplanmaya neden olan yiyecekler  belirlenip kronik migreninin azaldığı gözlenmiştir. Bir çalışmada, sık migreni olan 28 kadın ve iki erkek, altı hafta boyunca bir eliminasyon diyeti uyguladı ve baş ağrısı ataklarının bu süre boyunca sayısını dokuzdan altıya düşürmeye yardımcı oldu.

Eliminasyon Diyetinin Riskleri

Eliminasyon diyetleri hangi yiyeceklerin size sorun yarattığını keşfetmenin harika bir yolu olsa da, bazı riskleri de beraberinde getirir. Yeni başlayanlar için, eliminasyon diyetleri yalnızca kısa bir süre veya dört ila sekiz hafta arasında takip edilmelidir.Bir eliminasyon diyetini daha uzun süre uygulamak, belirli gıda gruplarının ortadan kaldırılması sonucu besin eksikliklerine neden olabileceğinden tavsiye edilmez. Ek olarak, alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen çocuklar ve kişiler, yalnızca bir doktor gözetiminde bir eliminasyon diyeti yapmalıdır. Eliminasyon diyetleri kısıtlayıcı olduğundan, belirli yiyecek gruplarını kısa bir süre için bile almak çocuğun büyümesini engelleyebilir. Ayrıca çocuklarda, bir gıda grubunu beslenmelerine yeniden tanıtırken anafilaksi gibi ciddi reaksiyonlara zatkınlık ortaya çıkabilir. Bunun nedeni, vücutlarının onlardan uzak durduktan sonra yiyeceklere karşı ekstra duyarlı hale gelmesidir.

Özetle, eliminasyon diyetleri, çok uzun süre takip edilirse önemli besinlerin alımını azaltabilir. Alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen çocuklar ve kişiler, doktorları tarafından denetlenmedikçe bir eliminasyon diyetine uymamalıdır.

Sonuç

Eliminasyon diyetleri, vücudunuzun hangi yiyeceklere karşı intoleransı olduğunu belirlemenize yardımcı olabilir. Diyetinizle ilgili olabileceğini düşündüğünüz belirtiler yaşıyorsanız, bir eliminasyon diyeti ile hangi yiyeceklerin bunlara neden olduğunu keşfetmenize yardımcı olabilir.  Ancak eliminasyon diyetleri herkes için uygun değildir. Çocuklar, bir doktor veya diyetisyen gözetiminde olmadıkça bir eliminasyon diyetini denememelidir. Benzer şekilde, alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen kişiler, sadece bir doktor gözetiminde bir eliminasyon diyetini denemelidir. Son olarak, uzun vadeli kısıtlamalar beslenme eksikliklerine neden olabileceğinden, eliminasyon diyetlerinin yalnızca kısa vadeli yapılması gerektiğini belirtmek önemlidir. 0212 900 32 88 den Habit diyetisyenlerine ulaşarak, eliminasyon beslenmesinin size uygun olup olmadığını danışabilirsiniz.

 

 

Önemli Açıklama: Bu yazı, healthline sitesinden alınıp tercüme edilmiştir. Bu yazının içeriğiyle ilgili Habit Gıda AŞ’nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu yazı sadece bilgilendirme amaçlı, İngilizceden Türkçe’ye çevrilmiş olup, hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi vermesi için hazırlanmamıştır. Bu yazı dolayısıyla okuyucularda oluşabilecek sağlık sorunlarından Habit Gıda A.Ş. hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Okuyucular bu yazının içeriğiyle ilgili kendi sağlık durumlarına göre doktorlarına danışmadan herhangi bir eylemde bulunmamalıdır.  Sağlığınızla ilgili her türlü konuda doktorunuza danışmanız gerekmektedir.