Erkeklerde Kısırlık: Artan Infertilite Problemine Karşı Doğal Çözümler

*Bu yazı, Dr Axe, Food is Medicine adlı siteden “Increasing Rates of Male Infertility + 5 Natural Remedies”  adlı makale alınıp tercüme edilmiştir. Bu yazının içeriğiyle ilgili Habit Gıda AŞ’nin herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. bu yazı sadece bilgilendirme amaçlı olup, İngilizceden Türkeye çevrilmiş olup, hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi içermemektedir. Bu yazı dolayısıyla okuyucularda oluşabilecek sağlık sorunlarından Habit Gıda AŞ hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Okuyucular bu yazının içeriğiyle ilgili kendi sağlık durumlarına göre doktorlarına danışmadan herhangi bir eylemde bulunmamalıdır.  Sağlığınızla ilgili her türlü konuda doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Erkeklerde Kısırlık: Artan Infertilite Problemine Karşı Doğal Çözümler

Modern yaşam şartları, özellikle erkeklerde artan kısırlık sorununun sebebi olabilir mi? Pek çok bulgu, cevabın evet olduğuna işaret ediyor. Yakın zamanda yayınlanan bir rapora göre, Kuzey Amerika, Avustralya, Avrupa ve Yeni Zelanda’da erkeklerin sperm sayısı son 40 yılda en az %50 oranında düşerken, bu değişimin azaldığına dair bir işaret de bulunmuyor.

Peki erkeklerde artan kısırlık oranının sebebi nedir? Doğal kısırlık tedavileri, bu oranın düşürülmesine yardımcı olabilir mi?

Erkeklerde kısırlık neden artıyor: Araştırmalar ne diyor?

Araştırmacılar 1973 ve 2011 yılları arasında sperm sayısı ve konsantrasyonu konusunda yayınlanan 7,500’ten fazla araştırmayı incelemiş (1) ve kriterlerine uygun olan 185 araştırma üzerinde toplu analiz gerçekleştirmiş. Bu araştırmaların arasında hem kısır olduğu bilinen hem de kısır olup olmadığını bilmeyen erkeklerin katıldığı çalışmalar yer almış ve kısırlık şüphesi taşıyan erkeklerin katıldığı çalışmalar araştırmadan çıkarılmış. Seçilen çalışmalar belirlenen zaman aralığı arasında dağıtılırken, 50 farklı ülkeden yaklaşık 43,000 erkeğin verileri incelenmiş.

Bulgular oldukça sarsıcı. Analize göre, yalnızca son 40 yıl içerisinde toplam sperm sayısında neredeyse %60 oranında düşüş gerçekleşmiş. Daha da önemlisi, araştırmacıların yalnızca 1995’ten sonra yayınlanan çalışmalara göz attığı düşünülecek olursa, kısırlık oranındaki artış hiç de düşüyor gibi görünmüyor.

Erkek infertilitesi yalnızca üremeyle ilgili bir konu da değil. Çoğu zaman, sperm sayısındaki düşüş, artan prematüre ölüm riskinin de bir göstergesi (2). Hatta araştırmacılar sperm sayısındaki düşüşe, erkek sağlığı için “felaket habercisi” gözüyle bakıyor. Her ne kadar araştırmacılar sperm sayısının neden düştüğüne dair bir senaryo çizememiş olsalar da, aralarında çevresel değişimler ve yaşam tarzı değişikliklerinin de bulunduğu pek çok teori ortaya atılmış durumda.

Erkeklerde kısırlığın nedenleri

Erkeklerde kısırlık hormon dengesizliklerinden ilaçlara ve kromozom bozukluklarına uzanan pek çok farklı nedenden kaynaklanabiliyor olsa da, bu yazının konusu çevresel değişimlerden ve yaşam tarzından kaynaklanan sebepler (3).

Araştırmalara göre günümüzde Kuzey Amerika’da yaşayan erkeklerde kısırlık oranı %4 ile %6 arasında değişiyor (4). Diğer yandan çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin 1/3’ünde, kısırlığın sebebi erkeklerdeki üreme problemlerinden kaynaklanıyor (5).

Erkeklerde kısırlık sorunun artmasının sebepleri söz konusu olduğunda, pek çok bilim insanının yaşam tarzı ve çevresel değişimler gibi doğal olmayan sebeplerden şüpheleniyor olmasının sebebi, bu düşüşün genetik nedenlerden kaynaklanamayacak kadar hızlı bir oranda artıyor olması.

Kısırlığa neden olan doğum öncesi faktörler

Endokrin bozucu kimyasallar:

Bilim insanlarına göre kimyasal maddelere maruz kalınması sonucu oluşan doğum öncesi endokrin bozulması, artan erkek infertilitesinin en önemli sebeplerinden biri (6, 7). Çünkü ftalat, antibakteriyel jellerin içerisinde yer alan triklozan ve BPA gibi endokrin bozucu kimyasallara her an maruz kalıyoruz.

EDC de denilen endokrin bozucu bu kimyasallar, vücudun tüm hormonlarını ve biyolojik süreçlerini düzenleyen endokrin sistemine saldırıyor. Kimyasallar endokrin sistemini bozduklarında ise gelişim, üretkenlik, sinir sistemi ve bağışıklık sistemi üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabiliyor. En büyük hasarın ise bu kimyasallara doğum öncesi ya da erken hamilelik döneminde maruz kalındığında ortaya çıktığına inanılıyor.

EDC’lerin bu kadar tehlikeli olmasının sebebi, çok küçük miktarlarının bile çok ciddi sonuçlara yol açabilmesi. Ne var ki, sağlık üzerindeki etkilerinin ortaya çıkması yıllar hatta on yıllar alabiliyor.

Sigara kullanımı:

Sigaranın insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri oldukça fazla. Sigara içmek günümüzde Amerika’daki en önemli önlenebilir ölüm nedeni olmakla birlikte HIV, yasadışı uyuşturucu kullanımı, alkol bağımlılığı, trafik kazaları ve silah kullanımına bağlı kazaların toplamından daha fazla ölüme neden oluyor (8).

Sigara bağımlılığı yetişkinlerde infertilitenin en önemli nedenlerinden biri olduğu gibi, anne karnındayken sigara içilmesi de kısırlık konusunda rol oynuyor. Yapılan bir araştırmaya göre anne karnındayken sigaraya maruz kalan Avrupalı erkeklerde sperm yoğunluğu, maruz kalmayanlara oranla %20 daha düşük (9). Diğer yandan pasif içiciler de bu durumdan payını alıyor.

Yetişkinlerde kısırlığa neden olan faktörler

Tarım ilaçları:

Son 40 yıl içerisinde zirai ilaçların kullanımı arttı. Aynı dönemde erkeklerde kısırlığın da artmış olması yalnızca bir tesadüf olamaz, değil mi?

Zirai ilaçların tamamı kısırlık üzerinde etkili olsa da, henüz yeterince araştırma yapılmadığı için bu etkinin nedenini tam olarak bilmiyoruz. Böcek ilaçlarının kalıntıları, ilaçlamadan sonra uzun süreler boyunca yiyeceklerin üzerinde kalabiliyor. Diğer yandan bu ilaçlar sürüklenme ile ilaçlanmayan yiyeceklere de bulaşabiliyor.

Sigara kullanımı:

Tütün dumanında 4,000’den fazla toksin bulunurken, bu maddelerin birleşimi erkeklerde üretkenliği olumsuz etkiliyor. Araştırmalara göre eğer sigara kullanıyorsanız, düşük sperm kalitesi, sperm fonksiyonunda azalma, disfonksiyonel üreme sistemi, sperm olgunlaşma bozuklukları gibi sorunlarla karşılaşmanız çok olası (10).

Sigara kullanımı kadar içtiğiniz sigara miktarı da önemli. Ağır içicilerin saydığımız problemlerle karşılaşma oranı normal içicilere göre daha yüksek olsa da, sigaranın olumsuz etkileri her durumda geçerliliğini koruyor (11, 12).

Stres:

Kronik stres, genel sağlık durumunuzun yanı sıra üreme kabiliyeti üzerindeki olumsuz etkileriyle de dikkat çeken bir konu.

Stres altındaki erkekler boşalma esnasında düşük sperm konsantrasyonuna sahip olmakla birlikte, sperm kalitesi de daha düşük; dolayısıyla yumurtayı döllemeleri daha zor. Bu durum diğer sağlık problemleri hesaba katıldığında dahi geçerliliğini koruyor (13).

Obezite:

Artış gösteren kısırlık probleminin nedenlerinden biri de artan obezite. Obez kadınların hamile kalmasının zorlaştığı biliniyor; bununla birlikte yapılan araştırmalar obezitenin spermin yumurtayı dölleme yetisini azalttığını da gösteriyor (14). Nedeni ise sperm kalitesindeki bozulmalar.

Obezite, ayrıca hormonal değişiklikler ve cinsel fonksiyon bozuklukları gibi erkek üretkenliğini azaltan farklı sağlık problemlerine de neden olabiliyor (15).

Geleneksel kısırlık tedavisi ve kısırlığa çare olabilecek 5 etkili öneri

Erkeklerde kısırlık tedavi edilebilir mi? Cevap aslında evet. Geleneksel tedavi yöntemleri söz konusu olduğunda uygulanacak olan tedavinin içeriği/detayları, kısırlığın doktorunuz tarafından belirlenen nedenine bağlı olarak değişebiliyor.

Eğer üreme organlarınızda herhangi bir hasar ya da anormallik varsa, ameliyat tercih edilebilir. Hormon düzensizlikleri gibi konular içinse ilaç tedavisinin yanı sıra doğal reçeteleri deneyebilirsiniz. Son olarak herhangi bir çözüm yolu işe yaramıyorsa, IVF (in vitro fertilization) teknolojisi yani yapay döllenme gibi yöntemler denenebilir.

Yaşam tarzınızda yapacağınız bazı değişiklikler de, üreme yetinizi arttırmak konusunda olumlu etkiler yapabilir. İşte kısırlığa çare olabilecek 5 öneri:

1. Endokrin bozucu kimyasallardan kaçının.

Bebeği taşıyan kişi kadın olsa da, hamile kalmaya çalışırken çiftin her iki bireyinin de endokrin bozucu kimyasallardan uzak durması gerekiyor. Kimyasallardan korunmanın en kolay yolu ise plastik kullanımını azaltmak ve kimyasal temizleyiciler yerine evde yapacağınız doğal temizlik malzemelerini kullanmak. Tüm kimyasalları hayatınızdan çıkarmanız mümkün olmayabilir, ancak ne kadar uzak durabilirseniz o kadar kâr.

2. Sigarayı bırakın.

Çocuk yapmaya çalışın ya da çalışmayın, sigarayı bırakın. Çünkü sigara içmek vücudunuzun her bir parçasına zarar veriyor (16).

3. Tarım ilaçlarından kaçının.

Tıpkı endokrin bozucu kimyasallar gibi, tarım ilaçlarından da tamamen kaçınmanız söz konusu değil; yine de uzak durmanız mümkün. Başlangıç için Dirty Dozen yani kara listeye girmiş ürünleri tüketmeyi bırakıp, tercihinizi organik sebze ve meyvelerden yana yapabilirsiniz.

4. Stresi azaltın.

Sürekli gergin mi hissediyorsunuz? Stresin etkilerini azaltmak için düzenli spor, yoga, akupunktur ve meditasyon gibi stres azaltıcı etkileri kanıtlanmış yöntemleri deneyebilirsiniz. Böylelikle yalnızca üreme konusunda değil, sağlıklı olmak ve iyi hissetmek için de önemli bir adım atabilirsiniz.

5. Sağlıklı beslenin.

Diyet yapmak, kilo vermenin en önemli adımlarından biri. İyi haber; stresi doğal olarak azaltan besinlerin pek çoğu, erkek infertilite semptomlarını da olumlu etkiliyor. Balık, C ve E vitaminleri, meyveler ve sebzeler iltihaplanmayı azaltırken, sperm sayısını da arttırıyor ve hormonlarınızı düzenliyor.

Diğer yandan kilo almanıza neden olan işlenmiş gıdalar, rafine şekerler ve tahıllar da doğurganlığı ekiliyor. Eğer çocuk sahibi olmaya çalışıyorsanız, alkol, kafein ve uyuşturucu maddelerden uzak durmanızda fayda var.

Uyarılar

Çocuk sahibi olmakta zorlanıyorsanız, hevesiniz kolayca kırılabilir. Eğer erkek kısırlığından şüpheleniyorsanız, sebebin bu olduğundan emin olmak için uzman birine görünmenizde fayda var. İşinin uzmanı bir profesyonel hastalık geçmişinizi ve yaşam tarzınızı inceleyerek size uygun farklı tedavi yöntemleri sunabilir. Pek çok çift uzman görüşü aldıktan sonra bir yıl içerisinde çocuk sahibi olabiliyor.

Özetle:

• Yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, Kuzey Amerika, Avustralya, Avrupa ve Yeni Zelanda kökenli erkeklerin sperm sayıları son 40 yıl içerisinde en az %50 oranında azalmış.
• Araştırmacılar, bu durumdan, hem doğum öncesi hem de yetişkinlik döneminde maruz kalınan çevresel değişimleri ve yaşam tarzıyla ilgili faktörleri sorumlu tutuyor.
• Erkeklerde kısırlığı arttıran doğal olmayan faktörler endokrin bozucu kimyasallar, sigara kullanımı, tarım ilaçları, stres ve obezite olarak sıralanıyor.
• Yaşam tarzınızda yapacağınız bazı değişiklikler üretkenliği, tedavi gerektirmeden arttırabiliyor.
• Uzman bir doktora görünmek, kısırlık konusunda detaylı bilgi almanızı ve çözüm yollarınızı keşfetmenizi sağlayabilir.

 

Bu makale Dr.Axe sitesinde yer alan “Increasing Rates of Male Infertility + 5 Natural Remedies” isimli makaleden çevrilmiştir.